اگر کمی با سازوکار ماشین‌ها آشنایی داشته باشید، احتمالاً با یاتاقان خودرو یا اصطلاح یاتاقان زدن مواجه شده‌اید. این قطعه، یکی از اجزای کلیدی موتور خودرو است که کارکرد صحیح آن، روی عملکرد ماشین تاثیر مستقیم می‌گذارد. با این قطعه و اصطلاح یاتاقان زدن، بیشتر آشنا شوید.
یاتاقان خودرو چیست؟
یاتاقان به قطعه‌ای درون موتور خودرو گفته می شود که در فاصله بین میل لنگ و دسته پیستون قرار دارد و یک قطعه مهم در سیستم تعلیق ماشین است که برای انتقال نیرو و حرکت بین قسمت‌های مختلف ماشین استفاده می‌شود. این قطعه شکلی شبیه به یک رولر یا گلوله کوچک دارد و درون یاتاقان‌های بزرگ‌تر قرار می‌گیرد.
وظیفه اصلی یاتاقان تسهیل حرکت و کاهش اصطکاک درون موتور است تا از خراب شدن قطعات فلزی دور موتور جلوگیری کند. همچنین، یاتاقان با جلوگیری از لرزش قطعات درون موتور، سروصدای آن را به حداقل می‌رساند..
یاتاقان‌ها از قطعات مهم و حیاتی در صنعت و تولید هستند که برای انتقال نیرو، سرعت و جهت حرکت بین دو قطعه یا سطح استفاده می‌شوند. این قطعات به صورت گره‌های چرخشی عمل می‌کنند و در انواع مختلف و با انواع مصارف تولید می‌شوند.
جنس این قطعه عموماً از فولاد، آلومینیوم یا پلاستیک است و متشکل از دو حلقه فلزی با فضایی خالص بین آن‌ها هستند که با روغن گریس پر شده‌اند. استفاده از روغن گریس به کاهش اصطکاک و سایش در زمان حرکت یاتاقان منجر می‌شود و عمر مفید آن را طولانی‌تر تضمین می‌کند.
بسته به نوع و کاربرد خودرو، انواع مختلف یاتاقان استفاده می‌شود، از جمله یدک، توربین، تحمل، جامبول، تپس و… . بنابراین، یاتاقان خودرو نقش موثری در عملکرد صحيح و كارآيي خودرو دارد.
انواع یاتاقان
- یاتاقان توپی:
یاتاقان توپی یا بلبرینگ (Ball Bearing) یک رینگ داخلی و یک رینگ خارجی دارد که بین این دو رینگ، ساچمه‌ها یا گوی‌های ریزی قرار گرفته‌اند. کاربرد اصلی این نوع یاتاقان، جلوگیری از ایجاد اصطکاک و سایش است. - یاتاقان مخروطی:
یاتاقان مخروطی دارای رینگ‌های مخروطی با زاویه خمیدگی خاص هستند که برای تحمل بارهای سنگین و حرکت در سرعت‌های بالا استفاده می‌شوند. - یاتاقان استوانه‌ای:
این نوع یاتاقان‌ها دارای رولرهای استوانه‌ای بوده و برای تحمل بارهای سنگین و حرکت در سرعت‌های پائین استفاده می‌شوند. - یاتاقان سوزنی:
این نوع یاتاقان خودرو دارای رولرهای نسبتاً بلند و نازک به شکل سوزن هستند که برای تحمل بارهای سبک و حرکت در فضای محدود استفاده می‌شوند. - کروس رولر:
یاتاقان استوانه ای ضربدری یا کراسد، دارای رولرهای طولانی با قطبش عمود به جهت حرکت خودش است که مناسب برای تحمل بارهای جانبی و عمودی استفاده مي‌شود.
علت اصلی یاتاقان زدن خودرو
زمانی که یاتاقان‌های خودرو تغییر شکل پیدا کنند و اصطکاک ایجاد شود، به اصطلاح خودرو شروع به یاتاقان زدن می‌کند. یاتاقان زدن خودرو می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد.
- قدیمی شدن یاتاقان‌ها: استفاده‌ی طولانی‌مدت از یاتاقان و کهنه شدن آن‌ها، عملکرد این قطعات را دچار مشکل می‌کند.
- داغ کردن بیش‌ازحد موتور: در صورتی که فن خودرو به‌درستی کار نکند و موتور ماشین داغ کند، عملکرد یاتاقان نیز مختل خواهد شد.
- استفاده از روغن بی‌کیفیت: به کار بردن روغن بی‌کیفیت یا تعویض دیرهنگام آن باعث جرم گرفتن یاتاقان و خراب شدن یاتاقان‌ها می‌شود.
وظیفه یاتاقان
یاتاقان خودرو یا بلبرینگ، حرکت بین قسمت‌های مختلف خودرو را امکان‌پذیر می‌کند. به این طریق، علاوه‌بر روان‌تر شدن حرکت خودرو، از ایجاد اصطکاک و خرابی موتور ماشین نیز جلوگیری می‌شود.
این قطعه به صورت یک حلقه کروی یا استوانه‌ای با توپ‌های فولادی در داخل آن ساخته شده است که به وسیله رولرهای آن، اصطکاک و نشتی را کم کرده و حرکت صاف و مستقیم بین دو قسمت را فراهم می‌کند.
از یاتاقان‌ها در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، صنایع الکترونیک، ماشین‌آلات و … استفاده می‌شود.
خرید یاتاقان
برای خرید یاتاقان خودرو، ابتدا باید نوع و مدل خودرو خود را مشخص کنید تا بتوانید یاتاقان مناسب را پیدا کنید. همچنین، بهتر است از برندهای معتبر و باکیفیت شناخته شده در بازار استفاده شود تا از کارکرد بهینه و طول عمر بالای یاتاقان خودروی خود اطمینان داشته باشید.
قبل از خرید بهتر است مواردی مانند قیمت، جنس، اندازه، نوع و برند گزینه‌های مختلف را در نظر بگیرید و همچنین، به دستورالعمل‌های تعويض ياتاقان های خودرو توجه کافی داشته باشید.
قیمت یاتاقان خودرو
قیمت یاتاقان بستگی به نوع و کیفیت آن دارد و معمولاً در بازار قطعات خودرو متغیر است. برای اطلاعات دقیق‌تر، به فروشندگان قطعات خودرو محلی یا فروشگاه‌های آنلاین مراجعه کنید.